Van schilderij naar tableau vivant, maak het schilderij zo exact mogelijk na. Ons tableau vivant hebben we genomen van het schilderij 'The Sleeping Gypsy' van Henri Rousseau. De beeldaspecten staan onder de foto beschreven.
Henri Rousseau - The Sleeping Gypsy
Tablet Vivant - The Sleeping Gypsy
Beeldaspecten
Ruimte
Ruimtesuggestie door lichtinval. Het is avond/nacht en het licht komt van de maan. De vormen op het doek krijgen volume door de schaduwen
Plaats in het grondvlak
De leeuw en de gypsy zijn duidelijk op de voorgrond afgebeeld. Zij zijn dus dichtbij. De horizon ligt verder weg, je ziet een uitgestrekte zandvlakte.
Overlapping
Er zijn een aantal dingen die elkaar overlappen, bijvoorbeeld leeuw die achter de gypsy geplaatst is. Ook overlappen de heuvels in het zand elkaar, de ene is groter dan de ander. Hiermee wordt ook ruimte gesuggereerd. Dit hebben we ook proberen te doen bij de samengestelde foto.
De stukken die zijn toegevoegd hebben een andere lichtinval.
Kleur
Je ziet veel warme kleuren op de voorgrond. Het zand, de leeuw, de gypsy en haar toebehoren. Dit staat tegenover de koude kleur, blauw, van de nacht. Ondanks de warme kleuren op de voorgrond zijn er door de schaduw ook veel donkere kleuren te zien. Zo is de leeuw erg donker afgebeeld, waardoor hij nog mysterieuzer wordt. Er zijn veel zachte kleuren aangebracht in het schilderij, dit straalt rust uit. Er zijn veel licht-donker contrasten aangebracht, het is nacht. We hebben geprobeerd om dezelde kleurenfamilies te gebruiken als bij de originele versie. Warme en zachte kleuren.
Vorm
Vormen worden in dit schilderij zichtbaar gemaakt door de contouren, de lijnen. Deze zijn zichtbaar gemaakt door het verschil in kleur.
De vormen zijn niet afgebakend met zwarte lijnen, maar door de manier waarop het is aangebracht op het schilderij. De leeuw en de slapende gypsy zijn toegevoegd aan het origineel.
De vorm van de leeuw is zachtaardig. Hij staat in een ontspannen houding met zijn kop wat naar beneden. Hij ziet er kalm uit.
Textuur
Er is een hele zachte textuur zichtbaar op het schilderij. Er is weinig gebruik gemaakt van harde Verfstrepen of vegen. Het schilderij is gemaakt van olie op canvas.
De samengestelde foto heeft wel duidelijk verschillende structuren. De zachte structuur van het origineel, en de realistische foto-structuur.
Compositie
Er is sprake van een centrale compositie. De vrouw en de leeuw zijn in het midden van het schilderij, en op de voorgrond afgebeeld.
Er wordt voornamelijk gebruik gemaakt van horizontale lijnen. De horizon, de staart van de leeuw, de ligging van de gypsy, het patroon van de jurk, de ligging van het muziekinstrument. Dit zorgt voor rust en harmonie in het schilderij.
Cutout fliter
Door het gebruik van een cutout filter over de foto wordt de foto een wat abstracter geheel, waarbij de kleur, na kleurencorrectie, beter overeenkomst met het originele schilderij.
Tableau Vivant with cutout filter - The Sleeping Gypsy
Reliëf op trap in een ruïne van het oud-Perzische rijk (huidig Iran)
Beeldbeschouwing
Dit schilderij staat op de zijkant van een trap in een ruïne van het Oud-Perzische Rijk. Je ziet hoe hier een leeuw een gazelle (leven geen herten of elanden in Iran) aanvalt. De leeuw valt net zoals in de natuur de gazelle aan op zijn achterste. De leeuw gebruikt daarbij zijn klauw om de gazelle vast te houden. De gazelle daarentegen steigert en probeert weg te komen, ze is alleen machteloos. Je ziet aan de kop van de leeuw dat hij de gazelle stevig vast heeft. Op dit beeld zijn de manen van de leeuw afgebeeld met kleine vierkantje. Maar deze vierkantje zien we ook terug op de buik van de leeuw en over de gazelle.
Als laatste zien we dat de gazelle is afgebeeld met een enkele hoorn, dit is vreemd want een gazelle heeft normaal gesproken twee lange kromme horens. De gazelle vertoont nog een gek aspect. Haar rechter voorbeen steigert helemaal de lucht in, iets wat ook weer tegen de natuur in gaat.
Beeldbeschouwingsvragen
Fase: 2A: Ambachtelijk
Startvragen
Heb je zelf wel eens een dier gezien dat een ander dier aanviel?
Ben je wel eens een leeuw tegen gekomen?
Heb je zo’n beeld wel eens eerder gezien?
Onderzoeksvragen
Waar houdt de leeuw zijn prooi vast?
Wat voor soort dier wordt er door de leeuw gebeten?
Analysevragen
Wat zouden die blokjes betekenen, die op de gazelle staan en de manen voorstellen op de leeuw?
Dit beeld werd tijdens de klassieke periode in het Oud-Perzische rijk (Iran) gemaakt, waar kun je dat aan zien?
Welk dier zou hier winnen?
Speculatieve vragen
Zouden de oude Perzen de leeuw of de gazelle mooi hebben gevonden, waarom?
Zou dit beeld meer macht uitstralen als de gazelle was ontkomen aan de leeuw?
Oordeelvragen
Wat zou het beeld nu eigen betekenen?
Modernisme
Henri Rousseau - The sleeping gipsy
Beschouwing
Dit schilderij speelt zich af in de nacht. Je ziet een slapend vrouw liggen, deze vrouw heeft een kleurijk gewaad aan. Dit gewaad bedekt haar lichaam en rechter bovenarm. Kennelijk ligt zij op haar linkerarm te slapen, dit is niet helemaal te zien. Het hoofd van de vrouw is bedekt met een doek, deze doek lijkt geen onderdeel te zijn van haar gewaad. Naast haar liggen enkele attributen: een banjo, een vaas en ze heeft een wandelstok vast. Kennelijk is deze vrouw op reis en heeft ze maar enkele bezittingen mee genomen.
Als je kijkt naar de titel wordt er aan de vrouw gerefereerd als een ‘sleeping gipsy’ oftewel een ‘slapend zigeuner’. Zoals we weten van zigeuners trekken deze mensen rond met hun enkel bezittingen, iets wat we al hadden verondersteld.
Een opvallend aspect van dit schilderij is dat er een leeuw op de achtergrond staat. Deze ligt net wat hoger te staan dan dat de vrouw ligt. De betekenis van deze leeuw is niet duidelijk. Hij heeft in ieder geval zijn kop en oren naar beneden wat betekend dat hij niet op jacht zou zijn. De leeuw kijkt in ieder geval wel naar de vrouw.
Beeldbeschouwingsvragen
Fase: 3: Expressiviteit
Startvragen
Heb je zelf wel eens een keer reis gemaakt?
Heb je ook wel eens buiten geslapen?
Dit is een zigeuner, weet je al wat een zigeuner is?
Onderzoeksvragen
Wat voor iets houd de vrouw in haar hand vast?
Wat zie je op de achtergrond staan?
Analysevragen
Wat betekent het dat die vrouw een wandelstok in haar hand hebben?
Dit beeld is gemaakt tijdens de modernisme, kun je dat aan iets zien?
Kan jij je inleven dat deze vrouw een goed leven heeft?
Speculatieve vragen
Hoe zou dit beeld geweest zijn als het overdag was gemaakt?
Zou dit beeld ook interessant zijn als er geen leeuw was?
Oordeelvragen
Dus wat is nu de betekenis van dit beeld?
Postmodernisme
Beeldbeschouwing
Aan het begin van het filmpje zie je twee dieren, een leeuw en een leeuwin. De leeuwin geeft een kopje aan de leeuw, daarna zoomt de camera uit en zie je hoe de twee kennelijk verliefd in het bos zitten. Dit zie je duidelijk aan de felle kleuren.
Vervolgens is er een dialoog tussen een everzwijn en een stokstaartje. Deze begin langzaam aan te zingen terwijl de melodie opkomt.
Het beeld gaat daarna weer over naar de leeuw en de leeuwin die langs een waterval naar beneden lopen. De zang gaat door. De leeuw en de leeuwin spelen speels en verliefd onder de waterval.
De scène erna zie je hoe de leeuw en de leeuwin water drinken uit een vlakke, klame plas met water. Ze kijken elkaar aan, maar met enige achterdocht. De leeuw draait dan ook zijn hoofd snel wel, hij voelt een soort ongemak.
Daarna zie je hoe de leeuw weer lacht als hij naar de leeuwin kijkt. De leeuw pakt vervolgens een liaan en slingert in de plas. Hij is even verdwenen, ze zit dan ook even onraad op het gezicht van de leeuwin. Maar gelukkig is hij daar weer. Hij trekt haar alleen mee het water in. De leeuwin schrikt en krabbelt snel weer naar boven toe. Ze zit even verschrikt, maar de leeuw komt al snel zorgend naast haar zitten. Ze kijkt hem even aan en duwt hem met een lach terug het water in. De leeuwin rent snel weg.
Het volgende stuk zie je hoe de leeuw en de leeuwin door een bloemenveld heen rennen achter elkaar aan. Ze knuffelen in de bosjes, maar rollen met zijn tweeën naar beneden.
Nadat ze beneden neer ploffen kijken ze elkaar in de ogen aan, de leeuwin geeft een lik aan de leeuw. De leeuw is duidelijk verbaasd. De leeuwin kijkt met halve ogen ‘sexy’ naar de leeuw.
In de volgende scène zie je hoe de leeuw en de leeuwin dichter en dichter bij elkaar komen en met hun hoofden langs elkaar schuren.
De shot gaat daarna weer terug naar het stokstaartje en de zwijn, de camera zoomt langzaam uit. Terwijl de zwijn en het stokstaartje snikkend het outro zingen.
De film eindigt met het beeld dat zowel de zwijn als het stokstaartje, luid en duidelijk huilen met ‘uitschietende’ tranen.
Beeldbeschouwingsvragen
Fase: 2B: Ambachtelijk
Startvragen
Heb jij wel eens de flim de Lion King gezien? Hoe was die film?
Ben jij ook wel eens verliefd geweest?
Heb je zelf wel eens door de bloemenvelden gelopen?
Onderzoeksvragen
Waarom zouden de leeuw en de leeuwin continu met elkaar ‘spelen’?
Waarom zouden ze zo langzaam zingen bij deze beelden?
Analysevragen
Wat betekenen die bloemenweide waar de leeuw en de leeuwin doorheen lopen?
Wat beteken die kopjes en likjes aan elkaar?
Dit filmpje is een paar jaar gelden gemaakt. Kun je dat aan iets zien?
Speculatieve vragen
Was dit ook een vrolijke of ‘verliefd’ filmpje als de makers voor donderde kleuren hadden gekozen?
Zou de filmpje ook leuk zijn geweest als de makers andere dieren hadden gekozen?
Oordeelvragen
Zien de leeuw en de leeuwin er gelukkig uit?
Wat zou de maker willen bereiken met dit filmpje?
In deze post worden allerlei beeldaspecten behandel van kunst die aansluiten op ons thema. De beelden zijn onderverdeeld in drie periodes: klassieke kunst, post moderne kunst en moderne kunst.
Klassieke kunst (3D)
Reliëf op trap in een ruïne van het Oud-Perzische rijk (huidig Iran)
Ruimte
Het is een ruimte innemende voorstelling. Het is een bas-reliëf. Dat wil zeggen een ondiep uitgesneden beeld. Van het vooraanzicht is het heel realistisch, de voorstelling komt namelijk als het ware uit de muur zetten. Vanaf de zijkant bekeken kun je de voorstelling niet goed zien, je krijgt dan een sterk vertekend beeld.
Doordat de voorstelling is uitgesneden uit steen maakt het dat er volume in zit.
Kleur
Het is een bas-reliëf die onbeschilderd is. De enige kleuren die zichtbaar zijn, zijn de kleuren van de steensoort zelf.
Er wordt echter wel gebruik gemaakt van licht en donker contrast door verschil in textuur.
Ook de lichtinval speelt een rol bij deze afbeelding. Door de verschillen in diepte zullen er schaduwen te zien zijn.
Vorm
Het is een plastisch werkstuk. Het is gemaakt door stukken steen uit te hakken
Textuur
Er is een duidelijke textuur te zien in de voorstelling. De leeuw wordt groots en sterk afgebeeld. De spiermassa in de poten is heel duidelijk zichtbaar gemaakt. Dit laat zien hoe krachtig hij is. De manen hebben een fijnere structuur, dit laat zijn schoonheid en macht zien.
De gelaatsuitdrukking van de leeuw is door de fijne structuur goed naar voren gebracht, je ziet hem echt in zijn prooi bijten.
Compositie
Er is sprake van een centrale compositie. Er is alleen een voorstelling op de voorgrond aanwezig. Namelijk een leeuw die zijn prooi vangt.
Er wordt beweging gesuggereerd door de diagonale lijnen. De leeuw en zijn prooi zijn niet in een ontspannen houding weergeven, maar juist in het heetst van de strijd.
In de manen van de leeuw en de vacht van zijn prooi kun je een duidelijk patroon in textuur herkennen.
Modernisme (2D)
Henri Rousseau - The sleeping gipsy
Ruimte
Ruimtesuggestie door: Lichtinval: Het is avond/nacht en het licht komt van de maan. De vormen op het doek krijgen volume door de schaduwen
Plaats in het grondvlak: de leeuw en de gipsy zijn duidelijk op de voorgrond afgebeeld. Zij zijn dus dichtbij. De horizon ligt verder weg, je ziet een uitgestrekte zandvlakte.
Overlapping: er zijn een aantal dingen die elkaar overlappen, bijvoorbeeld leeuw die achter de gipsy geplaatst is. Ook overlappen de heuvels in het zand elkaar, de ene is groter dan de ander. Hiermee wordt ook ruimte gesuggereerd.
Kleur
Je ziet veel warme kleuren op de voorgrond. Het zand, de leeuw, de gipsy en haar toebehoren. Dit staat tegenover de koude kleur, blauw, van de nacht.
Ondanks de warme kleuren op de voorgrond zijn er door de schaduw ook veel donkere kleuren te zien. Zo is de leeuw erg donker afgebeeld, waardoor hij nog mysterieuzer wordt.
Er zijn veel zachte kleuren aangebracht in het schilderij, dit straalt rust uit.
Er zijn veel licht-donker contrasten aangebracht, het is nacht.
Vorm
Vormen worden in dit schilderij zichtbaar gemaakt door de contouren, de lijnen. Deze zijn zichtbaar gemaakt door het verschil in kleur.
De vormen zijn niet afgebakend met zwarte lijnen, maar door de lichtinval kun je heel duidelijk zien waar de vormen ophouden. Er is gespeeld met licht en donker. De contouren van de leeuw steken helder af tegen de achterliggende restvorm.
De vorm van de leeuw is zachtaardig. Hij staat in een ontspannen houding met zijn kop wat naar beneden. Hij ziet er kalm uit.
Textuur
Er is een hele zachte textuur zichtbaar op het schilderij. Er is weinig gebruik gemaakt van harde Verfstrepen of vegen. Het schilderij is gemaakt van olie op canvas.
Ook de leeuw heeft een zachte textuur.
Compositie
Er is sprake van een centrale compositie. De vrouw en de leeuw zijn in het midden van het schilderij, en op de voorgrond afgebeeld.
Er wordt voornamelijk gebruik gemaakt van horizontale lijnen. De horizon, de staart van de leeuw, de ligging van de gipsy, het patroon van de jurk, de ligging van het muziekinstrument.
Dit zorgt voor rust en harmonie in het schilderij.
Postmodernisme (4D)
Ruimte
Het is een ruimte innemende voorstelling. De jungle is het decor voor het filmpje. Het is avond en langzaam aan wordt het steeds donkerder.
Kleur
Er wordt veel gebruik gemaakt van kleur in het filmpje. Er worden ook veel kleurnuances gebruikt. Vooral de kleur groen heeft veel nuances, om de diepte te versterken.De dieren in het filmpje hebben allemaal bruintinten, om hun dierlijkheid te versterken
Het verloop van de kleur van de lucht is heel realistisch gedaan. Eerst een blauwe lucht, daarna gaat de zon onder en kleurt de lucht van oranje, naar geel, dan weer paars en eindigt donkerblauw.
Door het vallen van de avond en de kleuren die erbij zijn gebruikt, krijg je er als kijken een warm gevoel van.
Aan het einde van het filmpje is het nacht en worden er meer donkere kleuren gebruikt.
Vorm
Er is veel gebruik gemaakt van zachte vormen en lijnen. Het filmpje gaat over liefde, de zachte lijnen symboliseren die liefde. Het zijn wat meer ingetogen vormen.
Er wordt gebruik gemaakt van de natuurlijke vormen van de dieren en planten, zo lijkt het realistischer.
Textuur
In het filmpje is sprake van een fijne structuur. Niet de agressiviteit van de dieren komt naar voren, maar juist de zachte, lieve kant. Niet alleen de dieren, maar ook de omgeving om hen heen heeft een fijne structuur.
Compositie
In het filmpje is vaak een centrale compositie te zien. Hetgeen dat belangrijk is, staat in het midden afgebeeld. Of datgene wordt door de camera als het ware “gevolgd”. De achtergrond verandert mee met de looprichting van de leeuwen. Daardoor wordt ook de beweging en dynamiek aangegeven.
In deze post wordt een beeldende les behandeld. In deze beeldende les behandeld: het beeldend vermogen, een beeldend probleem, werkprocessen én een lesplan.
Lesopzet
Lesdoel
Aan het einde van de les kunnen de kinderen een beeldend probleem oplossen met hun beeldend vermogen.
Benodigdheden
Kippengaas
Kranten
Behangerslijm
Verf
Doelgroep
Deze les voor een groep 7. Dit omdat het vrij ingewikkeld is om met kippengaas te werken en de kinderen hier wel wat ouder voor moeten zijn. Ook heb je dan minder kans dat ze zich snijden of schaven aan het kippengaas.
Opdracht
De kinderen gaan een roofdier maken. Het wordt geen gewone roofdier maar een roofdier dat samengevoegd is vanuit twee roofdieren. De kinderen nemen allemaal een roofdier in hun hoofd. Die nemen ze als hoofd dier, aan dit dier gaan ze aspecten van een ander dier toevoegen.
Beeldend probleem
De kinderen moeten kijken naar de dierlijke dynamiek. Waar zitten de poten vast? Hoe ziet een roofdier er werkelijk uit.
Technisch probleem
De kinderen moeten iets toevoegen aan een eerdere creatie. Het moet nog steeds één mooi verband worden, iets wat een moeilijke opgave is voor sommige kinderen.
De mal van de leeuw
Ze maken een mal van een roofdier. Daarna gaan ze aan deze mal aspecten van andere roofdieren toevoegen. Bijvoorbeeld vleugels van een roofvogel of beschilderen als een krokodil.
De mal van een krokodil
Werkprocessen
In deze opdracht komen twee werkprocessen voor. Het ontwerpproces komt hier aan de orde. Het ontwerpproces houdt in dat je werkt vanuit een idee, vanuit een concept. In dit geval is het beeldende probleem dat de kinderen moeten kijken naar de dierlijke dynamiek. Ze moeten een oplossing bedenken om dit te kunnen uitbeelden met kippengaas en papier-maché.
Een ander werkproces dat hier aan de orde komt is experimenteel. Het wordt daarna een experiment voor de kinderen om aan hun gemaakte creatie aspecten toe te voegen van een ander roofdier. Het moet een goed uitziende roofdier blijven, maar er moeten aspecten toegevoegd worden. De kinderen weten van te voren niet hoe dit zal aflopen en hoe dit er uit zal zien.
Lesplan
Inleiding
Ik vertel de kinderen dat we vandaag een roofdier gaan maken van papier-maché. Dit project duurt twee weken. De kinderen maken de ene week het roofdier van papier-maché. Dit moet zeker wel een paar dagen drogen dus gaan we volgende week daarmee verder. Om de kinderen een idee te laten krijgen van de dierlijke dynamiek laat ik ze filmpjes zien waarop ze goed zien hoe een roofdier beweegt en waar de poten bijvoorbeeld vast zitten. Daarna zeg ik dat ze allemaal in stilte op een blaadje een roofdier moeten opschrijven. Daarna vertel ik dat ze dit roofdier van kippengaas en papier-maché gaan maken.
Ik vertel daarna aan de kinderen dat we hier volgende week mee verder gaan. De creatie van papier-maché moet wel af zijn, maar volgende week gaan we hiermee verder. Ik vraag aan ze of ze in deze week al vast willen nadenken over welke aspecten ze aan hun papier-maché roofdier willen toevoegen. Ze mogen van thuis materialen meenemen die ze kunnen gebruiken.
Uitvoering
De kinderen gaan aan de slag met het kippengaas. Ze mogen op internet eventueel zoeken naar een foto van hun roofdier en die uitprinten zodat ze goed kunnen zien hoe een roofdier er daadwerkelijk uitziet. Ze mogen elkaar niet te veel helpen, want het moet echt een individueel werkstuk worden. Daarna gaan ze met oude kranten en behangerslijm de vorm van kippengas beplakken. Ze kunnen bijvoorbeeld meerdere lagen over elkaar heen doen op plekken waar een roofdier dikker is.
Slot
Aan het einde van de uitvoering mogen de leerlingen hun product presenteren. Het gaat erom dat de leerlingen beargumenteren welke keuzes zij hebben gemaakt tijdens het proces. Waarom hebben ze voor deze vorm gekozen bijvoorbeeld.
